Δύο όροι του εμπράγματου δικαίου που συχνά προκαλούν σύγχυση και δεν είναι ευρέως κατανοητοί είναι η “επικαρπία” και η “ψιλή κυριότητα.”
Αυτές οι έννοιες εμπίπτουν στην ευρύτερη κατηγορία της “πλήρους κυριότητας.” Για να κατανοήσουμε τη διαφορά τους, ας ξεκινήσουμε με τον ορισμό της πλήρους κυριότητας σε σχέση με κινητά και ακίνητα αγαθά.
Η πλήρης κυριότητα είναι η απόλυτη και ανεξάρτητη εξουσία πάνω σε ένα αγαθό, είτε αυτό είναι κινητό είτε ακίνητο. Αυτή η κυριότητα ασκείται σύμφωνα με το νόμο και αποτελεί το ισχυρότερο δικαίωμα σε ένα αγαθό. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της πλήρους κυριότητας είναι ότι προσφέρει απόλυτη εξουσία, χωρίς περιορισμούς από το νόμο ή άλλα δικαιώματα τρίτων. Επίσης, αυτή η εξουσία είναι καθολική, περιλαμβάνοντας όλες τις δυνατές χρήσεις του αγαθού, εκτός αν υπάρχει νομική απαγόρευση.
Η επικαρπία αναφέρεται στο δικαίωμα κάποιου να απολαμβάνει τα κέρδη ή τα οφέλη από ένα αγαθό χωρίς να έχει την πλήρη κυριότητα. Συνήθως, η επικαρπία σχετίζεται με τις κληρονομικές σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών. Συχνά, οι γονείς παραχωρούν την επικαρπία ενός ακινήτου στα παιδιά τους, διατηρώντας την ψιλή κυριότητα. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά μπορούν να απολαμβάνουν τα κέρδη από το ακίνητο αλλά δεν έχουν την πλήρη εξουσία πάνω σε αυτό, εκτός αν αποκτήσουν και την επικαρπία κατά τη διάρκεια της ζωής των γονιών τους ή μετά το θάνατό τους.
Συνήθως, μετά το θάνατο των γονιών, η ψιλή κυριότητα των παιδιών γίνεται πλήρης κυριότητα. Η ψιλή κυριότητα αναφέρεται επίσης ως ψηλή ή υψηλή κυριότητα, αλλά η σωστή ονομασία είναι ψιλή κυριότητα, προερχόμενη από την αποψίλωση της επικαρπίας. Συχνά τίθεται το ερώτημα ποια είναι πιο σημαντική, η ψιλή κυριότητα ή η επικαρπία ενός ακινήτου. Νομικά, η ψιλή κυριότητα θεωρείται σημαντικότερη καθώς οδηγεί στην πλήρη κυριότητα του ακινήτου. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η επικαρπία είναι πιο συμφέρουσα, ειδικά όταν το ακίνητο είναι πολύ επικερδές.
Η επικαρπία είναι το δικαίωμα χρήσης ή εκμετάλλευσης ενός κινητού ή ακίνητου αγαθού, με την υποχρέωση να διατηρείται αυτό ακέραιο. Ο επικαρπωτής μπορεί να χρησιμοποιεί και να εκμεταλλεύεται το αγαθό, αλλά δεν επιτρέπεται να το αλλάζει ή να το αλλοιώνει, πρέπει να το διατηρεί στην κατάσταση που επιθυμεί ο κύριος. Η επικαρπία μπορεί να ισχύει είτε κατά τη διάρκεια της ζωής του ψιλού κυρίου είτε μετά τον θάνατό του και μπορεί να είναι τακτική ή έκτακτη. Η επικαρπία δεν μεταβιβάζεται, εκτός αν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά μεταξύ του ψιλού κυρίου και του επικαρπωτή.
Εκτός από την επικαρπία, υπάρχει και η “οιονεί επικαρπία,” που αφορά καταναλώσιμα αγαθά. Επιπλέον, υπάρχουν δύο άλλα είδη επικαρπίας, το δικαίωμα και οι απαιτήσεις. Το δικαίωμα είναι παρόμοιο με την επικαρπία πραγμάτων, αλλά αναφέρεται στο δικαίωμα αντί για το ακίνητο. Όσα ισχύουν για την επικαρπία πραγμάτων ισχύουν και για την επικαρπία των απαιτήσεων.
Συνοπτικά, η πλήρης κυριότητα είναι το ισχυρότερο δικαίωμα για την προστασία της νομικής θέσης ενός ακινήτου από πιθανές παρεμβάσεις τρίτων. Η ψιλή κυριότητα, από την άλλη, είναι ουσιαστικά η ίδια κυριότητα, χωρίς τη δυνατότητα χρήσης και απόλαυσης του ακινήτου. Η επικαρπία αναφέρεται στο δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης του ακινήτου, με την προϋπόθεση ότι διατηρείται η αρχική του κατάσταση και χρησιμοποιείται σύμφωνα με τους κανόνες εκμετάλλευσης. Η πρακτική της συμβολαιογραφικής διάσπασης της πλήρους κυριότητας είναι διαδεδομένη εδώ και πολλά χρόνια, χρησιμοποιούμενη για την προστασία των γονέων και για τη διευκόλυνση της μεταβίβασης της κυριότητας στα παιδιά μετά τον θάνατο των γονέων.
